Faiz oranları kripto para piyasasını nasıl etkiler?
Kripto para sektörünün daha çok 2020’de Covid-19 pandemisi ve ardından 2022’nin başlarında enflasyonun çok yükselmesiyle tanıştığı bir kavram olan faiz oranları, ekonomileri ve piyasaları nasıl etkiliyor? Bitay Araştırma Departmanı Analisti Alper Samet Yorak bu soruyu faizin makroekonomik faktörler ile piyasa üzerindeki rolünü baz alarak yanıtladı.
Merkez bankaları kısa vadeli faiz oranlarını (politika faizini) artırdığında hem bireylerin hem de şirketlerin borç para alması zorlaşmakta ve bu durum maliyetleri yükseltmektedir. Böylece ekonomideki para miktarı azalmaya başlamaktadır. Para arzı daraldığında ve fiyatlar yükseldiğinde ise halka açık şirketlerin değeri düşmekte ve bu durum hisse senetlerinin değer kaybetmesine dolayısıyla insanların yatırım yapabileceği harcanabilir gelirlerin azalmasına sebep olmaktadır. Faiz oranları yükseldiğinde, devlet tahvilleri gibi güvenli varlıkların getirisi de artmakta, bu da yatırımcıları daha az riskli varlıklara yönlendirmektedir. Kripto paralar üzerindeki etkilerine bakacak olursak öncelikle makroekonomik faktörlerle korelasyonunu incelemek gerekmektedir.
Makroekonomik faktörlerle korelasyon
Bitcoin’in hisse senetleri ve tahviller gibi geleneksel varlıklarla korelasyonu tarihsel olarak nispeten düşük olmuştur. Bu elbette kriptonun spekülatif çekiciliği veya kripto para piyasasının yeni bir piyasa olmasının bir sonucu olabilir, çünkü kripto paralar hala her gün büyümeye devam eden ve daha henüz yeni trilyon dolarlık bir varlık sınıfı haline gelen bir piyasadır. Diğer büyük varlık sınıflarını etkileyen aynı makroekonomik faktörlerin kripto para birimi piyasalarını olumsuz yönde etkilemeye başlaması şaşırtıcı olmamalıdır, çünkü kripto para birimleri artık milyonlarca kişinin yanı sıra Wall Street ve başka yerlerdeki en büyük kurumların önemli bir kısmı tarafından da ele alınmaktadır.
Genel çerçeveden bakıldığında kısa vadede zaman zaman düşüş gösterse de Bitcoin ve borsalar arasındaki korelasyonun tüm zamanların en yüksek seviyesinde olduğu söylenebilir. Bu durum Bitcoin’in Nasdaq Teknoloji borsası ile neredeyse aynı şekilde hareket ettiğini yani birlikte azaldığını ve yükseldiğini gösteriyor.
Yüksek faiz oranlarının kripto piyasası üzerindeki etkileri nelerdir?
Yüksek faiz oranlarının kripto piyasaları üzerinde iki olumsuz etkisi vardır:
- Piyasaya yapılan yatırım akışları azalır: Faiz oranları yükseldiğinde banka hesaplarında tutulan mevduatların getirileri artar. Yatırımcılar ise sahip oldukları kripto paraları ellerinden çıkararak nakit paraya döner ve risksiz getiri imkânına yönelir. Böylece kripto para piyasalarına yatırım akışları azalır, piyasadan para çıkar ve kripto varlıklarda aşağı yönlü fiyat baskıları sıklıkla görülür.
- Kripto para birimi projelerinin zımni değerlemeleri azalır: Daha yüksek faiz oranları, bir kripto para birimi projesinin nakit akışlarına uygulanan iskonto oranını yükseltir, bu da projenin değerini azaltır.
Devlet tahvilleri, bono ve repolar gibi risksiz yatırım araçlarının getiri oranı arttığında daha uygun bir yatırım alternatifi haline gelir ve yatırımcıların bu güvenli liman olarak anılan yatırım araçlarına akın etmesine neden olur.
Faiz oranlarının yükselmesi kripto para piyasasında fiyatların düşmesine neden olan bir yayılma etkisi yaratır. Bu yayılma etkisi, yavaşlayan ekonomik aktivite, daha az iş yatırımı ve faaliyeti ile kriptoya elverişli olmayan olumsuz bir makroekonomik zemin oluşturur.
2022’nin başlarında kripto para birimi fiyatları diğer riskli varlıklarla birlikte düşerken, petrol de dahil olmak üzere birçok emtia oldukça yükseliş gösterdi. Ancak bu hareketlerin çoğunun kısa ömürlü olduğu kanıtlandı. Yükselen oranların yavaşlaması veya durması beklenirken hem petrol hem de Bitcoin liderliğindeki kripto paralar 2023 yılı başından itibaren kendilerine uygun bir zemin bulmuş gibi görünüyor.
Yüksek faiz kararlarının etkisinde kripto para piyasalarında rüzgâr nasıl tersine döner, yeni boğalar nasıl gelir?
Öncelikle kısıtlayıcı bir makroekonomik gündem içerisindeyiz ve piyasalar rekor derecede faiz artırımının görüldüğü ve görülmeye devam ettiği bir dönem yaşıyor ve ek olarak ekonomilerin küçülmeye hazırlandığı bu dönemde gayet dirençli gözüküyor. Önceki zamanlara göre dayanıklılığı ve olgunluğu artan, krizleri yönetme başarısı gösteren şirketler ve projeler yeni yükseliş dönemlerinde daha da hızlı gelişmeler gösterebilir.
2022 yılının ardından;
- Luna – Terra olayları ile FTX gibi piyasa üzerinde kırılganlık yaratacak projelerin iflaslarının geride kalması ve diğer sağlam projelerin zorlu finansal koşullarda ayakta kalması,
- 2024 yılı Mayıs ayı civarında gerçekleşecek Bitcoin Halving (yarılanma) ile önden yaşanabilecek olumlu fiyatlama,
- Ekonomilerin, enflasyonun düşüşünün kalıcılaşmasıyla 2024 yılında faiz oranlarını düşürmeye başlaması,
- SEC başta olmak üzere dünya genelinde düzenleyici kurumların kripto para piyasasını regüle edecek adımları atması,
- Hisse senedi, altın ve gümüş gibi emtialar ve devlet tahvilleri gibi finansal yatırım araçlarının getirilerinin yatırımcıları tatmin etmemeye başlaması,
Bu gibi faktörler kripto para piyasasındaki yeni para girişlerinin artmasını ve daha sağlıklı fiyatlamalarını sağlayarak talebin arzı aşmasını ve böylece yeni rekorların kırılmasını önümüzdeki dönemde tetikleyebilir.
