Orman yangınını başlamadan söndüren sistem
Almanya merkezli Dryad tarafından geliştirilen sistemle, orman yangınları dakikalar içinde tespit edilebiliyor
Yaz aylarında yalnızca Türkiye’nin değil, tüm Akdeniz havzasındaki ülkelerin en büyük sorunlarından biri haline gelen orman yangınları artık kader olmaktan çıkıyor. Almanya merkezli teknoloji şirketi Dryad, yangınları çıktığı anda dakikalar içinde tespit edebilen bir sistem geliştirdi. Ormanlık alanda yüksek orman yangını riski olan bölgelere yaklaşık 200 metre aralıklarla yerleştirilen yapay zekâ destekli sensörler, sadece yangın başladığında değil, olası bir yangın riskini de veri analiziyle müşterilerle paylaşıyor.
Dryad’ın Türkiye ve çevre ülkelerdeki distribütörlüğünü üstlenen Kent Dryad Yönetim Kurulu Başkanı Hasan Çelebican, orman yangınlarına karşı devrim niteliğinde bir çözüm sunduklarını belirterek, “Dryad, ultra erken orman yangını uyarı sistemidir. Ağaçlara zarar vermeden belirli aralıklarla yerleştirilen Dryad sensörlerinin içinde bir gaz sensörü bulunuyor. Bu sensör, yangının başlangıcında ortaya çıkan kimyasal değişiklikleri (gaz bileşimi) tespit ederek, henüz açık alev oluşmadan, yangının korlanma (smoldering) aşamasında erken uyarı veriyor. Sensörlerden alınan veriler, mesh gateway üzerinden Border Gateway aracılığıyla bulut tabanlı sisteme aktarılıyor. Border Gateway hem mobil ağ hem de uydu iletişim modüllerine sahip. Ormandan gelen veriler, Silvanet Saha Yönetim Platformu üzerinde izleniyor. Yangın olması durumunda ise yangın alarmı hem platforma hem de kullanıcının cep telefonuna ve entegre edilmiş üçüncü parti sistemlere iletiliyor. Yangının konumu ise nokta atışı koordinatlarla görülebiliyor. Böylece ilk müdahale ekipleri, yangın daha ağaçlara sıçramadan, yalnızca otların tutuştuğu anda bile haberdar olabiliyor” dedi.
Dryad teknolojisinin bir sonraki aşamasında ise dünyada henüz yeni geliştirilen bir sistemin devreye girdiğini belirten Çelebican, “Belirli noktalara yerleştirilen dronelar, sensörden gelen koordinatlara otomatik olarak yönelerek yangının doğrulanmasına ve ilk müdahalenin gerçekleştirilmesine yardımcı oluyor. Gelecekte bu droneların, yüksek frekanslı ses dalgaları kullanarak yangına müdahale etmesi ve yangını fiziksel temasa gerek kalmadan söndürmesi planlanıyor. Böylece orman yangınları hem çok hızlı hem de düşük maliyetle kontrol altına alınabiliyor” ifadelerini kullandı.
Güneş enerjili, uzun ömürlü ve bakım gerektirmiyor
Orman yangınlarının özellikle Akdeniz havzasında ciddi bir tehdit oluşturduğunu vurgulayan Çelebican, “Tüm Akdeniz ülkeleri başta olmak üzere, Brezilya, Avustralya, Kanada gibi ormanlık ve sıcak iklim kuşağında yer alan birçok ülke, özellikle küresel ısınmanın etkisiyle artan yangınlara karşı mücadele ediyor. Bu ülkelerdeki girişimciler de bu soruna çözüm üretmek amacıyla çeşitli teknolojiler geliştiriyor. Dünya genelinde birkaç benzer girişim olsa da hiçbiri Dryad’in sunduğu avantajları bir arada sunamıyor. Dryad, düşük maliyetli ve çok sayıda sensörle yangını erken aşamada tespit edebilen, aynı zamanda yangının kesin konum bilgisini nokta atışı koordinatlarla paylaşabilen tek sistem. Bu yönüyle dünyada benzeri olmayan bir teknoloji. Dryad sisteminin bir diğer önemli farkı ise cihazların içinde hiçbir pil kullanılmıyor olması. Pillerin, yüksek sıcaklıkta tutuşma ve yangın başlatma riski taşıması nedeniyle, sistemin tasarımında bu risk tamamen ortadan kaldırılmış. Cihazlar, tamamen güneş enerjisiyle çalışıyor ve bakım gerektirmeyecek şekilde tasarlandı” dedi.
“Bu sayede kullanıcılar cihazları bir kez monte ettikten sonra ne enerji ne de bakım sorunu yaşıyor” diyen Çelebican, “Ürünlerin tasarımı, hektar-yıl başına maliyetin oldukça düşük olmasına olanak tanıyor ve son kullanıcı için ekonomik bir çözüm sunuyor. Diğer firmalar genellikle pille çalışan sistemler geliştirirken, Dryad cihazları tamamen güneş enerjisiyle çalışıyor. Bu da ilk yatırım maliyeti dışında enerjiye bağlı herhangi bir masraf oluşturmuyor. Ayrıca, yüksek frekanslı ses dalgalarıyla yangın söndürme teknolojisi, şimdiye kadar kimsenin düşünmediği yenilikçi bir çözüm. Bu teknoloji sayesinde yangına çok hızlı ve temassız müdahale etmek mümkün olacak” dedi.
Toprağı okuyan sensör yolda
Sistemin yalnızca orman yangınlarıyla mücadelede değil, gelecekte farklı alanlarda da yönlendirici bir rol üstlenebileceğini belirten Çelebican, “Dryad’ın yol haritasında, yalnızca yangınları erken aşamada tespit eden bir sistem olmanın ötesine geçmek var. Üzerinde çalıştığımız yeni nesil sensörler, yerleştirildikleri alandaki toprak yapısını, nem oranını, mevsimsel değişimleri ve uzun vadeli çevresel göstergeleri analiz edebilecek. Bu veriler sayesinde, bir bölgedeki yangın riski değerlendirmesinin yanı sıra, ekim için en uygun zaman, hangi ürünün ekilmesinin en verimli olacağı ve hasat döneminin planlanması gibi konularda da kullanıcıya yol gösterecek çözümler sunmayı hedefliyoruz. Böylece sadece yangınlara değil, sürdürülebilir orman ve arazi yönetimine de katkı sağlayan bir sistem ortaya çıkacak” ifadelerini kullandı.
Dryad sistemi neler sunuyor!
- Dryad sensörleri, ormanlık alanda arazinin durumuna ve orman yangını riskine göre belirli mesafelerle ağaçlara monte ediliyor. Yüksek orman riski olan bölgelerde bir hektar için bir sensör yerleştirilerek ultra erken orman yangını tespiti sağlanıyor.
- Montaj esnasında tamamen ağacın yapısına uygun, doğayla bütünleşen ahşap materyal kullanılarak ürün yerleştiriliyor. Ağacın büyümesi sırasında ürünle ilgili herhangi bir ek işlem yapılmasına gerek kalmıyor ve ağacın sağlığı korunuyor.
- Sensörler, yaban hayvanlarının ulaşamayacağı yaklaşık 3 metre yüksekliğe monte ediliyor.
- Güneş paneli ile çalıştığı için cihazların devre dışı kalma ihtimali neredeyse yok. Ancak bir ya da birkaç cihaz, bilinmeyen bir sebepten dolayı devre dışı kalsa bile belirli bir süre sinyal alınmadığında sistem uyarı veriyor ve hızlıca müdahale edilerek yeniden devreye alınıyor.
- Maliyetler, ormanın yapısına ve engebesine göre değişiyor. Ancak bu maliyet, yangın halinde oluşacak zararlar ve sonrası için karşılanmak zorunda kalınacak maliyetlerle kıyaslandığında oldukça düşük kalıyor. 100 hektarlık bir orman arazisini ortalama 15-20 bin euroya sensörlerle yangına karşı korunaklı hale getirmek mümkün oluyor.
- Büyük ormanlarda ise cihaz yerleşimi, öncelikli ve riskli alanlara yapılmak suretiyle planlanarak maliyet azaltılıyor ve yine tüm ormanın korunması mümkün oluyor.
- Sistem; Orman Bakanlığı, Orman Müdürlükleri, Belediyeler, özel orman ve koru sahipleri, orman içinden hat geçiren enerji şirketleri, orman kenarındaki işletmeler, dağ otelleri, orman kenarı turizm tesisleri, üniversiteler ile ağaç ve orman ürünleriyle ilgilenen işletmelere hitap ediyor.
- Orman kenarındaki konutlar ve turizm işletmeleri için de çok önemli ve güvenli bir sistem. Bina içi bir sistem olmamakla birlikte, bu tür işletmelerin yakınlarında oluşabilecek felaketlerin başlamadan sona ermesine büyük katkı sağlayabilir.
