Defi Nedir? Finans Dünyasını Değiştirebilir mi? Farkı NE?

Kripto para dünyasında en çok merak edilen konulardan birini, 2013 yılından bu yana blockchain, kripto paralar ve kripto para borsaları konularında içerik üreten Ferruh Danacı/AztecGoldHero anlattı!

DeFi Nedir?

Yıllar içinde geleneksel finansın bize birçok yenilikçi hizmet sunacak kadar geliştiği söylenebilir, ancak bunların hepsi merkezi otoriteler tarafından destekleniyor. Kelime anlamı olarak DeFi = decentral finance’ın kısaltmasıdır ve merkezsiz finans anlamına gelmektedir.

Merkezi Olmayan Finans, aracıları ortadan kaldırır ve kullanıcılara kredileri kolaylaştırmak gibi çeşitli şekillerde hizmet verir. Normal klasik finans ve bankacılık sektöründe finansal değeri, yani parayı banka ve merkez bankası kontrol eder. Blok zinciri teknolojisinde ise bu olay DeFi’ler ile blokzincirine taşınarak otomize edilmiş durumdadır.

Klasik ekonomide bir bankanın Dolar TL Rezervi vardır. Siz buradan borç alırsınız ya da buraya borç verirsiniz. Banka sizden bu işlemler karşılığı komisyon alır işlem ücreti ve ekstra olarak size faiz verir ya da faiz uygular.

DeFi ise ödünç verme protokollerini kullanarak, kripto varlıklarınızı kredi almak için kullanabilirsiniz. Bu kredileri almak, geleneksel bankalardan aldığınız kredilerden daha kolay ve daha uygun maliyetlidir.

Borç veren ve borç alan bir DeFi borç verme platformunda bir araya gelir ve akıllı sözleşmeler yürütür. Borç alan kriptosunu teminat olarak verir ve platformdan kredi alırken, borç veren biraz faiz kazanmak için itibari parasını platforma verir.

Örneğin;

Bir bankaya kredi başvurusunda bulunduğunuzda, banka kredi geçmişinizi kontrol edecek, KYC (müşterinizi tanıyın) işlemi yapacak ve varsa teminatın değerine bakacaktır.

İşte tüm bu işlemler DeFi’ler ile otonom olarak banka aracılığı olmadan tamamen sizin kontrolünüzde gerçekleşir. Geleneksel sistemde sizin borç aldığınız ya da verdiğiniz para havuzunu bankalar ve merkez bankaları oluştururken, DeFi’lerde bu havuzu kullanıcılar oluşturur. Havuza likide sağladığınız oranda o havuzun gelirinden sizde pay alırsınız.

DeFi sistemi de aynı bankalar gibi faiz verir, faiz alır ve yine aynı bankalar gibi yapılan işlemlerden komisyon yani işlem ücreti keser. Ancak bankalardan farklı olarak bu işlem ücretlerini ve faizleri kendisine değil havuzlara likide sağlayan diğer kullanıcılara paylaştırır.

Diyelim ki;

“A kişisinde 1000 dolarlık X Coin var. Bu 1000 dolarlık X Coini DeFi sisteminde likide havuzuna ekliyor. 1000 dolarlık X Coini ve 1000 dolar koyarak sistemi başlatıyor. Bu durumda stabil faiz gelir sadece işlem ücreti.

B kişisinde ise 500 dolar var ama X Coini yok. B kişisi X Coini A kişisinden elindeki 500 dolar ile alıyor. Sistem, A kişisindeki 1000 dolarlık X coinin 500 dolarlık kısmının işlem ücretlerini keserek B kişisinin cüzdanına gönderir. B kişisinde artık 0 dolar ve 500 dolarlık X Coin var.

A kişisinde ise şimdi 1500 dolar ve 500 dolarlık X Coini oluyor. Bu durumda sistemde “Dolar Fazla” ve “Coin Eksik” Kalır.

Sistem  daha fazla kullanıcının sisteme coin getirmesi için X Coine yüksek faiz vermeye başlıyor. Yüksek faizi gören başka kullanıcılar sisteme X Coini getiriyorlar ve hem faiz hem de işlem ücreti almaya başlıyorlar.

X Coinin adedi fazla dolar adedi azaldığında; bu sefer sistem dolara fazla faiz verirken X Coine verdiği faizi azaltıyor.

Bunların hepsi akıllı sözleşmelere dayanarak gerçekleşiyor.

Havuzun dengesi otomatik olarak ayarlanıyor ve  tüm işlem ücretleri ve faiz gelirleri DeFi sistemine likide sağlayan kullanıcılara sağladıkları likidenin büyüklüğü oranında eşit şekilde paylaştırılıyor…”

Kısaca bankaların aldığı işlem ücretlerini siz alıyorsunuz!

Biraz karışık gibi gözükse de aslında sistem oldukça basit bir şekilde çalışıyor. Burada olan şey kullanıcıların borsanın ticaret platformlarında çalışan akıllı sözleşmelerdeki kripto para birimlerini kilitleyerek token kazanmalarıdır. Bu tür uygulamalar kullanıcıya zamandan ve paradan tasarruf sağlıyor.

DeFi  protokolü esasen bir kripto sahibinin mevcut tokenleri kullanarak daha fazla kripto tokeni toplayabileceği anlamına gelir. Aynen merkezi borsa ve merkeziyetsiz borsa arasındaki farklar gibi DeFi’lerde de her işlem akıllı kontratlar vasıtası ile cüzdandan cüzdana yapıldığı için tüm güvenlik riskleri kullanıcıdadır. Hatırlatmakta fayda var, Şifrelerinizin sizin kontrolünüzde olduğunu unutmayınız.

Bu yıl, uyuyan DeFi devinin uyandığı yıl olacak gibi, zira genel kullanım için araçları geliştiren geliştiricilerin yanı sıra katlanarak değer kazanmaya devam eden 100 ‘den fazla merkeziyetsiz borsa mevcut. Merkeziyetsiz borsa türevleri arasında dYdX , Uniswap, Pancakeswap, Waves Exchange herkes için kolayca erişilebilir ve güvenilir platformlar olarak örnek gösterilebilir.