Türk Mühendislerin Geliştirdiği Uzay Yörünge Transfer Aracı ile Uyduların Yolculuğu Kolaylaşıyor
Türk mühendisler, hibrit roket motorları ve uzay yörünge transfer araçları geliştirerek uzay teknolojilerinde önemli bir adım atmaya hazırlanıyor. Geliştirdikleri hibrit roket motorlarının yanı sıra uzaya giden küçük veya takım uyduların yörünge transferlerini yapacak bir uzay yörünge transfer aracı üzerinde çalıştıklarını söyleyen Novart Kurucu Ortağı Ömer Uçar, “Küçük uydular genellikle belirli görevleri yerine getirmek için uzaya gönderilirken, aynı roketi paylaştıkları en büyük müşterinin gittiği yere gitmek zorunda kalıyor. Bu durum, tıpkı yolcu uçaklarındaki gibi bir düzenlemeyi andırıyor: belirli bir noktaya gitmek isteyen roketin rotası önceden duyuruluyor, herkes kendi yerini ayırtıyor ve herkes aynı noktaya gidiyor. İşte bizim araçlar burada devreye girecek. Uçakla Esenboğa Havaalanı’ndan Sabiha Gökçen Havalimanı’na bir seyahat düşünün; bizim araçlar sizi Sabiha Gökçen’den alıp asıl gitmek istediğiniz yere, Kadıköy’e transfer edecek” diyor.
Yörünge transfer araçları, adeta “uzay taksisi” rolünü üstlenecek
Hayallerinin en başından beri itki sistemleri geliştirmek olduğunu söyleyen Ömer Uçar, “Küçük uydular uzaya belli başlı görevleri yapmak için gidiyor ancak sadece büyük uyduların gittikleri noktaya gidebiliyorlar çünkü aynı roketi paylaştıkları en büyük müşterinin gittiği yere gitmek zorundalar. Kendi istedikleri yere gitmeleri ya çok maliyetli olur ya da o bölgeye bir uçuş olması için çok fazla beklemeleri gerekir. İşte biz bu uyduları belli noktaya vardıktan sonra uzayda dağıtacak sistemi geliştirmekteyiz. Yerden uzaya gitmek için değil daha çok uzaydaki yörünge transferleri için yani uzayda bir yerden bir yere gitmek için kullanılabilecek araçlar geliştirmekteyiz. Sıvı roket motorlu bu araçlar; takım uyduların, küçük uyduların yörünge transferlerini yapacak. Bir roketle alçak yörüngeye atıldıktan sonra gitmesi gereken yere gitmesini sağlayacaklar” dedi.
Transfer araçları gücünü sıvı yakıtlı yerli roket motorlarından alacak
Geliştirdikleri yörünge transfer araçlarının sıvı yakıtlı roket motorunu da kendilerinin geliştirdiğini söyleyen Uçar, sözlerini şöyle sürdürdü: “Tamamen öz kaynağımızla Teknopark İstanbul içerisinde bir roket laboratuvarı kurduk ve bir hibrit roket motoru geliştirdik. Şu anda atmosfer içi kullanım amacıyla ihtiyaç duyulan 3 tane hibrit roket motorumuz var. Şimdi ise 10 Kilonewton (kN) ağırlığında büyük bir hibrit roket motoru projemiz devam etmektedir. TÜBİTAK 1501 destekli bir proje. Yörünge transfer araçları için ise roket motorunu çok fazla açıp kapatmak gerektiğini fark ettik. Biz de bunun sıvı yakıtlı bir roket motoruyla yapılabileceğine kanaat getirdik. Yıllardır hibrit roket motoruyla beraber roket motorunun sıvı yakıt kısmıyla da birçok tecrübemiz oldu. Daha küçük, daha iyi kontrol edilebilen, sıvı yakıtlı bir motorla beraber, uzayda ufak yanmalar yaparak uyduyu bir noktadan alıp istenilen bir noktaya bırakacak bu araç ile ilgili çalışmalarımız sürmektedir.”
Araçların kritik hiçbir parçası ithal değil
Yörünge transfer araçlarını; kontrol sistemleri, elektronik sistemler, roket aviyonikleri, itki sistemleri gibi yıllardır çalıştıkları parçaları bir araya getirerek çıkarmaya karar verdiklerini ifade eden Uçar, şöyle konuştu: “Tamamen yerli bir sistem ortaya çıkardık. Tüm sistemleri ya kendimiz yaptık ya da Teknopark İstanbul içerisindeki firmalarla beraber geliştirdik. Roketle, itkiyle, uzayla ilgili çalışmalar yapan birçok SAHA İstanbul firmasıyla da projelerimiz sürmektedir. Kritik hiçbir komponenti dışarıdan almadık. Bu zaten hem sürdürülebilirlik için hem de maliyet etkin ürünler geliştirebilmek için yapmak zorunda olduğumuz bir durum…
Teknopark İstanbul Kuluçka Merkezi’nden yıldızlara uzanan yolculuk
2019 yılında fikir aşamasında olan projelerini Teknopark İstanbul Kuluçka Merkezi’nde hayata geçiren ekip, TÜBİTAK’ın 1512 desteğiyle bir roket simülasyon programı projesi ile şirketleşti. ROKETSAN iş birliği ile çeşitli projelere imza attı. Başlangıçta ROKETSAN’ın TEKNOFEST ayağındaki tüm altyapı çalışmalarında yer aldıklarını söyleyen Ömer Uçar, sözlerini şöyle noktaladı: “Ekibimiz zaten üniversite yıllarından TEKNOFEST Roket Yarışması’nı yazan ekip… Örneğin ROKETSAN daha çok savunma alanında çalıştığı için geçmişte roketlerin atmosfer içindeki kayıtlarını tutan bilgisayarları Amerika’dan temin etmekteydi. Biz bu atmosfer içi uygulamaları yerli olarak geliştirdik. Roketlerin kademelerini ayırmak üzere geliştirilen bir sistem de yine ekibimiz tarafından yerlileştirildi. Geliştirdiğimiz ürünleri ROKETSAN ile beraber bir sonda roketi yaparak uçurduk ve verileriyle birlikte doğrulamalarını yapıp ürünleri son haline getirerek ROKETSAN’a teslim ettik. Bir başka örnek olarak şu anda TEKNOFEST’te kullanılan, Kanada’dan gelen motorlardan birinin yerine geçecek bir yerli motor için çalışmalarımız devam etmektedir. Bu motorun test uçuşları yapıldı. Seri üretim, seri üretim planlaması, kalifikasyonları gibi konularda çalışmalar sürmektedir. Bunlar tamamlandığında tamamen uluslararası standartlarda kalifiye yerli bir motor olarak kullanılmaya başlanacak” diye konuştu.
