VR, AR, MR, XR: Hangi gerçeklik en iyi?
Günümüzde gerçeklik kavramı giderek karışık bir hal aldı. Bir çok gerçeklik tanımı var ve bunu anlamlandırmak giderek zorlaşıyor. VR, AR, MR, XR: Hangi gerçeklik en iyisi?
Sürükleyici deneyimler için, Oculus Rift ve Google Glass gibi kulaklıklar biçiminde günlük tüketiciler için ilk kez erişilebilir hale geldiğinde, endüstri bu ana akımı kabul etmek için oldukça istekliydi. Yıllar geçtikçe AR (Artırılmış Gerçeklik) ve VR (Sanal Gerçeklik) üzerindeki bu heyecan giderek azaldı.
Ne zaman ki Facebook (şirket) adını Meta olarak değiştirdi ve metaverse yatırımının sinyalini verdi. Aniden herkes tekrar VR ve AR ile ilgilenmeye yeniden başladı…
Yine de birçok insanın hala tüm bu terimlerin ne anlama geldiğini tam olarak bilmediklerini görüyorum. Artırılmış gerçeklik ile sanal gerçeklik arasındaki fark nedir? ‘XR’ ne anlama geliyor ve ‘karma’ gerçeklik tam olarak nedir?
Canınızı yine de sıkmayın, bunları açıklamak için buradayız,
Bu terimlerden bazılarının sürekli geliştiğini ve bazen akademik/teknik/kurumsal kullanımın günlük konuşma dilinden farklı olduğunu belirtmeliyim (burada öncelikle biz elbette ikincisine odaklanıyoruz)…
Sanal Gerçeklik (VR)
İnsanlar dev bir TV’de oyun oynamanın ötesinde, bilgisayar tarafından oluşturulan sürükleyici deneyimleri düşündüklerinde, muhtemelen akla en çok VR geliyor.
Sanal gerçeklik genellikle tamamen sürükleyici bir deneyime atıfta bulunur – gerçek dünyayı tamamen bilgisayar tarafından oluşturulmuş bir dünyayla değiştirir. Tipik olarak, VR deneyimi, gözlerinizi gerçek dünyadan engelleyen kaba bir kulaklık takmayı gerektirir. Bu genellikle, VR başlığı çevrenizin bir simülasyonunu oluştursa bile geçerli bir durumdur. Örneğin; bazı VR kulaklıkları, kulaklığa takılan kameraları kullanarak gerçek dünyanın çeşitli yönlerini görüş alanınıza yansıtabilir.
Temel olarak, yüzünüze bir şey takarsanız ve onu açana kadar dışarıyı göremiyorsanız, bu gerçekliğe VR denir.
Örnekleri: Oculus Rift/Go, HTC Vive, Google Cardboard, Nintendo Virtual Boy
Artırılmış Gerçeklik (AR)
Şimdi işler biraz daha bulanıklaşıyor yada karışıyor diyebiliriz, ancak genel olarak AR, VR’nin karşılığıdır. VR, gerçek dünyayı bilgisayar tarafından oluşturulan görüntülerle değiştirirken, AR bunun yerine gerçek dünyayı sanal deneyimlerle güçlendirmeye çalışır.
Bu nedenle, AR deneyimlerken, algınız hala gerçek dünyadaki nesneler ve olaylar tarafından yönlendirilir.
VR’den farklı olarak AR, bir kulaklığa kafanızı tamamen daldırmış olmanızı veya bu konuda özellikle bir kulaklık kullanmanızı gerektirmez. Bir Snapchat filtresi bile kullanmış olsanız, bir tür AR kullanmış olursunuz.
Artık 3D modelleri gerçek dünyanın bir görüntüsü üzerine bindirmenize izin veren bir dizi uygulama var zaten – örneğin, baktığınız koltuğun oturma odanıza nasıl sığacağını görmek istiyorsanız bunu yapacak uygulamalar var.
Bu konuya örnek ise; Pokemon GO, Google Glass, Magic Leap, Vuzix Blade…
Karma Gerçeklik (MR) ve Genişletilmiş Gerçeklik (XR)
Bu ikisini birlikte gruplandırabiliriz zira kime sorduğunuza bağlı olarak bunlar aynı şey olarak sınıflandırılabilir veya daha spesifik tanımlara sahiptirler. Ancak genel olarak bunlar, bilgisayar tarafından oluşturulan tüm sürükleyici deneyimleri kapsamak için kapsamlı terminoloji olarak en sık kullanılan iki terim olarak göze çarpıyor.
Örneğin Microsoft, hem AR hem de VR olmak üzere dijital olarak geliştirilmiş tüm olaylar için bir terim olarak karma gerçeklik terimine kullanmayı seviyor. Bu, gerçeklik ve sanallığın bir spektrumda (uygun bir şekilde adlandırılan gerçeklik-sanallık sürekliliği) var olduğunu ve köklerinin onlarca yıldır akademik araştırmalara dayandığını ima eder. Araştırmacılar Paul Milgram ve Fumio Kishino tarafından 1994 tarihli bir makalede icat edildi.
Bir tarafta, herhangi bir dijital saçmalıktan arınmış, mağara halkının deneyimlediği gibi gerçek dünyaya sahipsiniz. Öte yandan, duyularınızın tamamen sanal bir ortama daldığı yine tamamen sanal bir deneyiminiz var olduğu bu Matrix doğrudan yaşama daha yakın..
Karma gerçeklik, bu iki uç nokta arasındaki her şeydir, bu nedenle genellikle hem AR hem de VR için çalışır. Bu, her iki teknolojiyi de bir arada sunan cihazları içerir; Artırılmış deneyimler için şeffaf olan, ancak kullanıcı kendini tamamen kaptırmak istediğinde kafaya takilabilen bir kulaklık hayal edebilirsiniz.
Elbette Karma gerçeklik için daha da karmaşık ve spesifik tanımlar var, ancak yukarıdaki tanımlama bir anlamda bu terimle karşılaştığınız çoğu zaman için yeterli olacaktır.
Öyleyse, genişletilmiş gerçeklik (XR) ne olacak? Yaniii… çoğu durumda, hemen hemen aynı anlama gelir.
Bununla birlikte, XR son birkaç yılda bir miktar ivme kazandı ve genellikle daha geniş olarak tanımlanıyor; ayrıca henüz aklımıza bile gelmemiş tüm olası ‘R’leri de kapsaması gerekiyor. Karma gerçeklik, AR ve VR’yi içerirken, eskiyle biraz daha ilişkili olma eğilimindedir (belki de Microsoft’un HoloLens’i nedeniyle).
Yine de, MR genel olarak daha popüler bir terim gibi görünüyor:
Şunu da belirtmekte fayda var ki, genelde gerçekliği değiştirmekten veya gerçeğe eklemekten bahsediyoruz, ancak bazı araştırmacılar gerçeklikten bir şeyler çıkarmayı da inceliyorlar. Bu, örneğin, başkalarını görmezden gelirken bir ortamda belirli bir konuya odaklanmak için kullanılabilir. “Aracılı gerçeklik” terimi bazen hem algımıza katkıda bulunan hem de algımıza katkıda bulunan bilgisayar tarafından oluşturulan etkileşimleri tanımlamak için kullanılıyor.
Yine de genel olarak, tüketicilerin satın alacağı deneyimleri en çok yansıttıkları için MR ve XR’yi en yaygın şemsiye terimler olarak göreceğiz. Hangisinin daha popüler olduğunu ise zaman gösterecek. Bence tarihi nedeniyle karma gerçeklik daha iyi gibi dururken bir çok insan ‘karma’ kısma pek takılmadığı için onlara genişletilmiş gerçekliği açıklamak biraz daha kolay görünüyor.
Her ne olursa olsu bu genel terim kullanımı Apple’ın söylentileri çıkan kulaklığı için hangi terimi kullanı
Her durumda, bence bir Apple hayranı olarak, söylentilerden bildiğimiz kulaklığını tanımlamak için ne kullanırsa, etrafta dolanan en yaygın terim o olacaktır.
MR ve XR örnekleri: Microsoft HoloLens, hemen hemen tüm VR ve AR başlıkları ve deneyimleri
